(HALİL AKSOY) 2021 yı­lı UNES­CO ta­ra­fın­dan “Yu­nus Em­re ve Türk­çe Yı­lı­” ola­rak ka­bul edil­di. 30 Ocak 2021 Cu­mar­te­si gün­kü 31380 sa­yı­lı Res­mî Ga­ze­te’de ya­yım­la­nan Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ge­nel­ge­siy­le de bu yı­lın na­sıl de­ğer­len­di­ri­le­ce­ği il­gi­li­le­re du­yu­rul­du. “Yu­nus Em­re ve Türk­çe Yı­lı­”n­da yet­ki­li­ler el­bet­te bir­ta­kım fa­ali­yet­ler­de bu­lun­du. 2021 yı­lın­da ya­pı­lan fa­ali­yet­le­rin fay­da­dan hâ­lî ol­ma­dı­ğı ka­bul edil­se bi­le bek­le­nen fay­da­yı sağ­la­dı­ğı­nı da ne ya­zık ki söy­le­mek müm­kün de­ğil. Türk­çe­yi sev­dir­mek, öğ­ret­mek, bir eği­tim ve öğ­re­tim işi­dir. Bu me­se­le hal­le­dil­me­den ya­pı­lan ve ya­pı­la­cak fa­ali­yet­ler­den faz­la bir şey­ler bek­le­mek ken­di­ni kan­dır­mak­tan baş­ka bir şey de­ğil­dir. İl­ko­kul­dan baş­la­yıp üni­ver­si­te­yi bi­ti­rin­ce­ye ka­dar he­men bü­tün sı­nıf­lar­da Türk­çe öğ­re­ti­lir. Öğ­re­ti­lir öğ­re­til­me­si­ne de bu, ne ço­cuk­la­ra Türk­çe­yi sev­di­rir ne de on­la­ra Türk­çe­yi doğ­ru kul­lan­ma be­ce­ri­si ka­zan­dı­rır. Ge­rek ga­ze­te say­fa­la­rın­da ge­rek­se oku­du­ğum ki­tap­lar­da en tah­sil­siz ya­za­rın­dan is­mi­nin ba­şın­da un­van bu­lu­nan ki­şi­le­re ka­dar pek çok ya­za­rın Türk­çe­si­nin pe­ri­şan hâ­li­ni gör­mek be­ni de­rin­den ya­ra­lı­yor. He­men hiç­bir ya­za­rı­mı­zın Türk­çe bil­gi­si ye­ter­li de­ğil. Eli ka­lem tu­tan ya­zar­la­rı­mız Türk­çe­yi ye­te­rin­ce bil­me­dik­le­ri için Türk­çe­yi yan­lış kul­la­nı­yor. İşin acı ta­ra­fı bu ya­zar­la­rı­mız Türk­çe­yi yan­lış kul­lan­dık­la­rı­nın far­kın­da bi­le de­ğil­ler. Di­li­mi­ze Arap­ça ve­ya Fars­ça­dan gi­ren ba­zı ke­li­me­ler­de, kul­la­nıl­ma­dı­ğı za­man ke­li­me­nin an­la­mı­nı de­ğiş­ti­ren ^ işa­re­ti ço­ğu za­man ih­mal edi­li­yor. “hâ­l⭔ ye­ri­ne “ha­la­”, “kâ­r” ye­ri­ne “ka­r”, “â­le­m” ye­ri­ne “a­le­m”, “â­de­t” ye­ri­ne “a­de­t” ya­zıl­dı­ğı­na her za­man şa­hit olu­yo­ruz. Son gün­ler­de oku­du­ğum pek çok ki­tap­ta rast­la­dı­ğım Türk­çe yan­lış­la­rı­nı oku­yu­cu­la­rım­la pay­laş­mak is­ti­yo­rum. Ya­zar ve­ya eser adı ver­me­den, ön­ce ki­tap­lar­da­ki yan­lış cüm­le­yi ya­za­ca­ğım son­ra da o cüm­le­nin doğ­ru­su­nu. Ki­tap­ta­ki yan­lış cüm­le: “Bu his­ler, bu duy­gu­lar, bu sev­dâ­lar bi­ze şi­ir­ler­le, tür­kü­ler­le, öz­lü söz­ler­le in­ti­kal et­miş ve biz­de bu in­ce­lik­le­re his­se­dâr ol­mu­şuz.” Cüm­le­nin doğ­ru şek­li: “Bu duy­gu­lar, bu sev­dâ­lar bi­ze şi­ir­ler­le, tür­kü­ler­le, öz­lü söz­ler­le in­ti­kal et­miş ve biz de bu in­ce­lik­le­re his­se­dâr ol­mu­şuz.” His ve duy­gu ke­li­me­le­ri ay­nı an­lam­da ol­du­ğun­dan iki­si­ni yan ya­na kul­lan­mak yan­lış­tır. “biz­de­” ya­zı­lan ke­li­me “biz de­” ya­zıl­ma­lıy­dı. Biz za­mi­ri­ne ge­len de, hâl eki de­ğil da­hi an­la­mı­na ge­len de bağ­la­cı­dır. Bi­ti­şik ya­zıl­dı­ğı için yan­lış­tır. Ki­tap­ta­ki yan­lış cüm­le: “Çö­küş ha­lin­de, oda­ğı­nı ve ül­kü­sü­nü kay­bet­miş ku­rum­lar da anın­da bel­li olur.” Cüm­le­nin doğ­ru şek­li: “Çö­küş hâ­lin­de, oda­ğı­nı ve ül­kü­sü­nü kay­bet­miş ku­rum­lar da ânın­da bel­li olur.” “ha­l” ke­li­me­si seb­ze, mey­ve, bak­li­yat vb.nin sa­tıl­dı­ğı yer; “hâ­l” ke­li­me­si du­rum, va­zi­yet an­la­mı­na ge­lir. “a­nın­da­” ke­li­me­si­ne şap­ka kon­ma­dı­ğın­da ke­li­me “a­nın­da­” an­la­mın­da an­la­şı­la­bi­lir. Bu se­bep­le ke­li­me­ye şap­ka kon­ma­lıy­dı. Ki­tap­ta­ki yan­lış cüm­le: “A­zın­lık okul­la­rı, mil­li eği­tim ba­kan­lı­ğı de­ne­ti­mi­ne gir­di.” Cüm­le­nin doğ­ru şek­li: “A­zın­lık okul­la­rı, Mil­lî Eği­tim Ba­kan­lı­ğı de­ne­ti­mi­ne gir­di.” “mil­li eği­tim ba­kan­lı­ğı­” bi­çi­min­de ya­zı­lan ke­li­me­ler bir ku­rum adı ol­du­ğu için ke­li­me­le­rin ilk harf­le­ri bü­yük ya­zıl­ma­lıy­dı. Ay­rı­ca “mil­li­” ke­li­me­si “mil içe­re­n” an­la­mı­na ge­lir. “mil­l ke­li­me­si “mil­let­le il­gi­li, mil­le­te öz­gü, ulu­sa­l” an­lam­la­rı­na ge­lir. Ke­li­me bir ku­ru­mun ilk ke­li­me­si ol­du­ğu için ilk harf bü­yük ya­zıl­ma­lıy­dı. Türk­çe ko­nu­sun­da da­ha ya­pı­la­cak çok iş var.